• جانمایی آسانسور
طراح باید محل صحیح قرارگیری آسانسور در ساختمان را با توجه به معیارهای سهولت دسترسی سهولت رفت و آمد مسافران و هدایت آنها به سمت آسانسور تعیین نماید، به گونه ای که آسانسور در مرکز (مراکز) حرکتی و ترافیکی ساختمان قرار گرفته و بتوان با کمترین حرکت و جابه جایی مسافر یا بار، از نقاط مختلف ساختمان به آنها دسترسی پیدا کرد.
حداکثر مسافت از درب ورودی ساختمان با آپارتمان ها تا در آسانسور در هر طبقه 40 متر می باشد.
آسانسورها باید به نحوی جانمایی شوند که مسافت طی شده توسط مسافران برای سوار شدن به هر کابین, حداقل ممکن باشد.
در صورتی که تعداد اسانسور سه دستگاه یا کمتر باشد می توان آنها را در یک چاه قرار داد. اگر تعداد آسانسور چهار دستگاه باشد باید حداقل در دو چاه مجرا قرار گیرند و در صورتی که بیش از چهار دستگاه باشند حداکثر چهار دستگاه آسانسور می توانند در یک چاه مشترک قرار گیرند.
ورود و خروج افراد از آسانسور به طبقات و بالعکس باید به راحتی و بدون تداخل حرکتی صورت گیرد و فضای کافی جهت انتظار، در ورودی ها و خروجی ها در نظر گرفته شود.
• عمق (عرض یا طول هم راستای عمق کابین) راهرو مقابل ورودی های آسانسور
|
عمق راهرو مقابل ورودی های کابین
|
جانمایی آسانسور
|
نوع ساختمان
|
|
برابر با بزرگتر از عمق کابین
|
تکی
|
مسکونی
|
|
برابر یا بزرگتر از 5/1 متر یا بزرگترین عمق کابین درب از گروه (هر کدام که بزرگتر باشند)
|
گروهی در کنار هم
|
|
برابر یا بزرگتر از 1/2 متر یا مجموع بزرگترین عمق آسانسورهای روبروی هم (هر کدام که بزرگتر باشند)
|
گروهی روبروی هم
|
|
برابر یا بزرگتر از 5/1 برابر عمق کابین
|
تکی
|
غیر مسکونی به استثنای آسانسور تخت بر
|
|
برابر یا بزرگتر از 4/2 متر یا 5/1 برابر بزرگترین عمق کابین در گروه (هر کدام که بزرگتر باشند)
|
گروهی در کنار هم
|
|
برابر یا بزرگتر از مجموع بزرگترین عمق کابین های رو بروی هم، حداکثر 5/4 متر
|
گروهی روبروی هم
|
|
برابر یا بزرگتر از 5/1 برابر عمق کابین
|
تکی
|
غیر مسکونی بیمارستان و... دارای آسانسور تخت بر
|
|
برابر یا بزرگتر از 5/1 برابر عمق بزرگترین کابین در گروه
|
گروهی در کنار هم
|
|
برابر یا بزرگتر از مجموع بزرگترین عمق کابین های رو بروی هم
|
گروهی روبروی هم
|
در هتل ها، بیمارستان ها و ساختمانهای مسکونی لازم است برای جلوگیری از انتقال سر و صدای ناشی از عملکرد و حرکت آسانسور تمهیدات لازم پیش بینی گردد و چاه آسانسور از اتاق های بستری یا خواب دور باشد.
• چاه آسانسور
ابعاد چاه آسانسور باید متناسب با ظرفیت کابین، نوع در و سرعت آسانسور طراحی شود .
تبصره: در صورتی که دیواره های اطراف چاه آسانسور بتنی باشد طراح باید صفحات آهنی با پروفیل های فلزی مخصوص جهت نصب اجزای آسانسور را در محل های مورد نیاز پیش بینی نماید. در صورتی که سازه اطراف چاه آسانسور فلزی باشد، لازم است پیش بینی های لازم جهت اتصال اجزای آسانسور به سازه ساختمان به عمل آید. استفاده از بولت های مخصوص بتن یا بولت های مخصوص دیوارهای آجری که قابلیت تحمل نیروهای وارده بر اجرای مرتبط را دارند مجاز می باشد. در شرایطی که این اجزا دارای عملکرد کششی باشند، استفاده از صفحات آهنی که به وسیله تفنگ های چاشنی دار در بتن کار گذاشته می شوند مجاز نیست.
برای جلوگیری از اضافه بار (بار بیش از ظرفیت آسانسور)، مساحت کابین باید محدود گردد. بدین منظور ضمن توجه به ابعاد ارائه شده برای چاه آسانسور، توجه به حداکثر و حداقل مساحت مجاز داخل کابین.
تبصره:
در آسانسورهای خودروبر غیر تجاری که بهره برداری از آنها توسط اشخاص مجاز و اموزش دیده انجام می شود، به ازای هر ۲۰۰ کیلوگرم بار اضافی باید حدود 18/0 متر مربع به سطح کابین اضافه شود.
• حداکثر مساحت کابین متناسب با ظرفیت
|
حداکثر مساحت مفید کابین
(متر مربع)
|
ظرفیت – جرم
(کیلوگرم)
|
|
37/0
|
100
|
|
58/0
|
180
|
|
70/0
|
225
|
|
90/0
|
300
|
|
10/1
|
375
|
|
17/1
|
400
|
|
30/1
|
450
|
|
45/1
|
525
|
|
60/1
|
600
|
|
66/1
|
630
|
|
75/1
|
675
|
|
90/1
|
750
|
|
00/2
|
800
|
|
05/2
|
825
|
|
20/2
|
900
|
|
35/2
|
975
|
|
40/2
|
1000
|
|
50/2
|
1050
|
|
65/2
|
1125
|
|
80/2
|
1200
|
|
90/2
|
1250
|
|
95/2
|
1275
|
|
10/3
|
1350
|
|
25/3
|
1425
|
|
40/3
|
1500
|
|
56/3
|
1600
|
|
20/4
|
2000
|
|
00/5
|
25000
|
- حداقل برای آسانسور یک نفره
- حداقل برای آسانسور دونفره
برای ظرفیت بیش از ۲۵۰۰ کیلوگرم به ازای هر ۱۰۰ کیلوگرم 16/0 متر مربع به حداکثر مساحت قابل دسترسی کابین اضافه شود. برای وزن های مابین مقادیر فوق، مساحت از طریق میاں یابی خطی محاسبه شود.
• حداقل مساحت قابل دسترسی کابین متناسب با تعداد نفرات
|
حداکثر مساحت قابل دسترسی کابین
(متر مربع)
|
تعداد مسافران آسانسور
(کیلوگرم)
|
|
۰/۲۸
|
1
|
|
۰/۴۹
|
2
|
|
60/0
|
3
|
|
79/0
|
4
|
|
98/0
|
5
|
|
17/1
|
6
|
|
31/1
|
7
|
|
45/1
|
8
|
|
59/1
|
9
|
|
73/1
|
10
|
|
87/1
|
11
|
|
01/2
|
12
|
|
15/2
|
13
|
|
29/2
|
14
|
|
43/2
|
15
|
|
57/2
|
16
|
|
71/2
|
17
|
|
85/2
|
18
|
|
99/2
|
19
|
|
12/3
|
20
|
برای ظرفیت بیش از 20 نفر به ازای هر نفر 115/0 متر مربع به مساحت کابین اضافه می شود.
• تأثیرات آسانسور بر سازه ساختمان
مقررات این بخش برای طراحی سازه ای قطعات مرتبط با آسانسور در ساختمان ها که شامل کلمات و اتصالات واقع در چاه، چاهک و اتاقک موتور خانه می باشند، به کار برده می شود. ضوابط طراحی سازه ای اسکلت کابین آسانسور و وزنه تعادل که براساس استانداردهای مربوطه توسط سازنده آسانسور لازم الاجرا است شامل این مقررات نمی باشد.
مسئولیت احراز مقاومت مکانیکی بارهای وارده بر دیواره چاه، سقف و کف آن و همچنین تایید استحکام جوش در صورت فلزی بودن سازه، مطابق با ضوابط تعیین شده در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان می باشد.
• نیروهای طراحی
کلیه قطعات و اتصالات سازه ای مرتبط با آسانسور باید به گونه ای طراحی و اجرا شوند که بارهای اعمال شده توسط وزن سیستم محرکه، قسمت های متحرک اسانسور، نیروهای وارده از ريل ها هنگام عملکرد ترمز ایمنی، نیروهای وارده به ضربه گیرها، اثرات ضربه ای بارها، اثرات زلزله و سایر بار ها را تحمل نمایند. برای مجموع وزن ماشین الات و قسمت های متحرک اسانسور، اثرات ضربدای بارها و اثرات زلزله محاسبه شوند. تکیه گاه ها و اتصالات قطعات آسانسور به ساختمان باید برای نیروهای فوق محاسبه شده و تغییر شکل آنها از حدود معینی که توسط آئین نامه های معتبر برای آسانسورهای مختلف تعیین شده است بیشتر نشود.
• اثرات ضربه ای بارها
برای منظور نمودن اثرات ضربه ای بارها در اثر حرکت آسانسورها در همه جهات، کلیه نیروهای طراحی باید بر اساس ضریب ضربه ارائه شده در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان افزایش داده شود.
نیروهای استاتیکی معادل زلزله بر هر قطعه باید با توجه به عوامل مؤثر بر رفتار سازه و قطعه در برابر زلزله با توجه به ضوابط مبحث ششم "بارهای وارد بر ساختمان" محاسبه شود و در تمام جهات افقی و قائم با سایر نیروهای وارد بر قطعه و سازه ترکیب گردد. همچنین در ساختمان های مشمول دسته های سوم و چهارم تعبیه حسگرهای زلزله الزامی است.
هنگام عملکرد اضطراری ترمز ایمنی، مجموع وزن کابین خالی به علاوه 25/1 برابر ظرفیت با سرعتی حداقل 15/1 برابر سرعت اسمی و شتاب منفی متناسب با نوع ترمز ایمنی بر روی ریل های راهنما متوقف می گردد. هرچند که عمده نیرو به ریل های راهنما وارد می شود ولی به دلیل اتصال آنها به سازه و وجود نیروهای جانبی، سازه آسانسور نیز باید قدرت تحمل این نیروها را داشته باشد، لذا تأثیر این نیروها باید در محاسبات سازه منظور گردد.
در نظر گرفتن نیروهای استاتیکی و دینامیکی ناشی از وزن، حرکت آسانسور و ارتعاش موتور آسانسور در محاسبه و طراحی سازه ساختمان الزامی است.
لحاظ نمودن اثرات ناشی از ضربات وارده از حرکت و ترمز آسانسور و نیز برخورد آن با کف چاهک در محاسبه و طراحی سازه ساختمان و سازه نگهدارنده آسانسور الزامی است.
سازه نگهدارنده اسانسور باید برای مقاومت در برابر زلزله های با ریسک بالاتر و یا حداقل معادل درجه خطر زلزله ساختمان اصلی محاسبه و طراحی شود.